Je hebt het idee om te verbouwen, maar kan dat vaak niet alleen. Als opdrachtgever heb je al snel het advies en expertise nodig van een aantal professionals. Twee belangrijke rollen die samen met jou als opdrachtgever essentieel zijn om tot een goed eindresultaat te komen zijn de architect en de aannemer.
Het doel van dit artikel is om de werkzaamheden en verantwoordelijkheden te duiden van deze 3 hoofdrolspelers binnen de schaal van verbouwingen in de particuliere woningmarkt. Een wederzijds begrip voor elkaars kennis en kunde kan leiden tot een vruchtbaar proces. Hoewel sommige aspecten prima te projecteren zijn op grotere projecten spitst de uiteenzetting zich hier dus toe op kleinere projecten. Hoewel het voor jou als opdrachtgever is geschreven, kan het een houvast zijn voor alle drie de spelers binnen dit dynamische proces.
Door de ogen van de opdrachtgever
Als opdrachtgever ben je degene met het initiatief. Je hebt een idee, een visie of een behoefte naar verandering. Of je nou exact weet wat je wilt of in zijn geheel niet, om tot realisatie te komen is een ontwerp in 3D essentieel om te convergeren naar een ruimtelijk idee dat bij jouw visie past. Je hebt een budget en na wat voor onderzoek kom je in contact met een architect. De architect legt samen met jou het programma van eisen vast. Daarin is het van belang dat de ruimtelijke wensen zoveel mogelijk worden besproken. Denk daarbij aan op welk moment van de dag je het liefst in het zonlicht zit en waar in je woning. Hoeveel slaapkamers wil je? Wil je een bad en een douche? Etc. Etc.
Naast dit gesprek met de architect voer je ook een gesprek met de buren. Naast een goede gelegenheid om ze wat beter te leren kennen is het natuurlijk ook fijn om elkaar te informeren over de verbouwplannen, zeker wanneer deze voor hen ook gevolgen hebben.
Planning
Wat natuurlijk verder een belangrijk aspect is, is de planning. Wanneer wil je klaar zijn met de verbouwing en wanneer kan het klaar zijn. Je bent daarin afhankelijk van de planning en beschikbaarheid van je architect en aannemer, maar ook van die van de gemeente en andere mogelijke adviseurs. Het kan daarbij helpen om een tijdschema te maken zodat je inzichtelijk hebt hoe lang het gehele proces kan duren. Zeker in economisch hoogtij kan het zeer handig zijn om al in een vroeg stadium af te tasten welke aannemers er ruimte hebben in hún planning om het project te realiseren.
Knopen doorhakken
Gedurende het proces worden stappen doorlopen waarbij je als opdrachtgever vaak beslissingen moet maken. De aannemer en architect zullen je zo goed mogelijk proberen te adviseren, maar jij als initiator en eindgebruiker van het project zal de knopen moeten doorhakken. Dit is niet de meest eenvoudige rol, zeker niet omdat je over het algemeen voor de eerste keer je huis gaat verbouwen. Een tip: vertrouw in de architect en aannemer die je hebt gekozen, maar denk in varianten. Al is het vaak maar kort, probeer af te tasten wat andere mogelijkheden zijn voor bijvoorbeeld de bouwmethodiek of oriëntatie van bepaalde ruimte.
Door de ogen van een architect
Een architect staat wat anders in het proces dan jou als opdrachtgever. Iedere nieuwe opdracht biedt de kans om zijn ervaring van voorgaande projecten te delen met de andere spelers binnen het proces om tot het beste resultaat te komen. Net zoals er voor jou als opdrachtgever ruimte is voor groei en ontwikkeling, kan een architect van ieder proces iets leren. Dit heeft te maken met de onderzoekende mentaliteit die inherent is aan deze professie. Dat wil niet zeggen dat jouw project een experiment zal worden. Je kunt immers zelf aangeven welk pad je wil bewandelen.
Dienstbaar
Aangezien een architect vaak niet zelf de initiator of eindgebruiker is binnen een verbouwproces, zal hij zich dienstbaar op kunnen stellen. Vanuit zijn visie en ontwerpfilosofie zal hij je echter ook altijd bepaalde fascinaties en voorkeuren kunnen toereiken die wellicht interessant kunnen zijn. Hiervoor geldt natuurlijk ook dat je het beste kunt denken in varianten en dat uiteindelijk de beslissende factor in handen is van de opdrachtgever. Wat betreft planning en aansturing werkt de architect samen met de constructeur en de gemeente. Dit proces kan hij dan ook helder in kaart brengen.
Definitief ontwerp
Verder zal een goede uitwisseling van informatie en beschikbaarheid tot kengetallen een architect ook in staat stellen om je te helpen met een kostenraming en daarmee dus de haalbaarheid van je project. In principe kan een definitief ontwerp (benodigd voor de vergunningsaanvraag) in het geval van de verbouwing van een woning het eindstadium zijn voor een architect. In het definitieve ontwerp wordt de bouwmethodiek en maatvoering vastgelegd en aan de hand van een aantal beeldbepalende principe details kan zowel opdrachtgever als aannemer afleiden hoe de verbouwing gemaakt dient te worden.
Bouwtekeningen
Een volgende mogelijke ontwerpfase is het technisch ontwerp. Daarin wordt het ontwerp eigenlijk simpel gezegd nog een slag gedetailleerder uitgewerkt. Bij de kleinere projecten waarover we hier spreken is hiertoe vaak niet de noodzaak, aangezien een aannemer prima uit de voeten kan met het definitief ontwerp. Hij draagt daarin zelf de verantwoordelijkheid zaken in het werk na te meten alvorens hij de werktekening maakt voor de te realiseren verbouwing.
Door de ogen van een aannemer
Een aannemer neemt in dit proces de verantwoordelijkheid om het ontwerp te realiseren dat is overeengekomen door de architect en opdrachtgever.
Bouwmethodiek
Net als dat de architect een ontwerpfilosofie heeft en visie die goed bij hem past, zo is een aannemer in sommige gevallen gespecialiseerd in een bepaalde bouwmethodiek. Op basis van ervaring zal een aannemer voor verschillende ontwerpen een eigen werkwijze en bouwvolgorde hanteren. Het is daarom belangrijk om de bouwmethodiek met je aannemer te overleggen en na te gaan of deze bouwmethodiek bij hem past. Het is namelijk fijn wanneer degene die het werk gaat uitvoeren ook achter de beoogde bouwmethode staat. Het kan soms voorkomen dat een aannemer liever een ander bouwmethodiek toepast dan is voorgeschreven in het definitieve ontwerp. Het is dan belangrijk om de aannemer en architect met elkaar in contact te brengen of om als opdrachtgever de twee visies goed naar elkaar over te brengen.
Regio
Een aannemer heeft naast een mogelijke specialisatie ook een regio waar hij het beste uit de voeten kan. Daar kent hij onderaannemers en leveranciers, dus daar zal zijn expertise liggen. Ga dus bij voorkeur op zoek naar een lokale aannemer. In het ideale scenario hebben de kom je als opdrachtgever in een driehoeksverhouding terecht waarbij de aannemer en architect in het verleden reeds een aantal projecten samen tot realisatie gebracht en verstaan zij elkaars werkmethode. Het spreekt natuurlijk voor zich dat de communicatie bij een dergelijke verhouding beter verloopt.
Conclusie
Bovenstaande omschrijvingen geven een beknopte inleiding tot de werkzaamheden en verantwoordelijkheden die de 3 spelers dragen. Wanneer je tijdens het proces een keuze moet maken, hou er dan rekening mee dat dit gevolgen heeft voor twee andere spelers uit de driehoek. Probeer je te verplaatsen in elkaars perspectief en betrek elkaar tijdig bij beslissingen wanneer er zich dingen voordoen met een grote complexiteit. Dit zal in veel gevallen zorgen voor een leerzamer proces en een beter eindresultaat!
