Als je gaat bouwen, verbouwen of aan je tuin gaat werken, komt het wel eens voor dat er wat grond afgevoerd moet worden. Dat grond gescheiden moet blijven van bijvoorbeeld puin is voor iedereen wel duidelijk. Maar je hebt wel eens iemand horen zeggen dat je grond niet zomaar meer mag afvoeren, omdat je een schoongrondverklaring moet hebben. In dit artikel lees je daar alles over.
- Wat is een schoongrondverklaring
- De situatie in Nederland
- Heb ik een schoongrondverklaring nodig?
- Blijft deze maatregel altijd zo?
- Hoe kom ik aan een schoongrondverklaring?
- Wat als mijn grond extreem vervuild is?
1. Wat is een schoongrondverklaring?
Dat spreekt eigenlijk wel voor zich. Het is een verklaring dat je grond schoon is en dus niet vervuild is. Sinds 1 juli 2019 zijn de regels voor de aan- en afvoer van grond verscherpt. Deze beslissing is genomen vanwege PFAS. Dat is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen die je bijvoorbeeld aantreft in huishoudelijke producten, omdat ze vuil en water afstotend zijn. Deze chemicaliën zijn nauwelijks afbreekbaar en dus enorm schadelijk voor onze bodem en water. Om de verspreiding van PFAS tegen te gaan, zijn de regels omtrent aan en afvoer van grond dus verscherpt.
2. De situatie in Nederland
Veel grond in Nederland is vervuild. Op ongeveer 250.000 locaties in Nederland is de grond zelfs ernstig vervuild. Het begin hiervan ligt al ver in het verleden. Op de meeste vervuilde plaatsen waren vroegen namelijk benzinestations, garages, chemische wasserijen of gasfabrieken. Stortplaatsen zijn jarenlang gevuld met vervuilde grond. in 2014 is vastgesteld dat er 1518 locaties ernstige risico’s heeft voor de gezondheid van de mens, de natuur en het grondwater. Na 2020 moeten alle grote vervuilde plekken weer veilig zijn voor mens en natuur. Sinds juli 2019 zijn de regels dus aangescherpt, en wordt het moeilijker om grond af te voeren.
3. Heb ik een schoongrondverklaring nodig?
Wanneer je een nieuwe woning gaat bouwen of als je een vergunningsplichtige aan of uitbouw gaat doen, is een schoongrondverklaring noodzakelijk. Als je iets gaat bouwen wat van de grond staat, zoals een opbouw, dakterras of dakkapel, is een schoongrondverklaring niet noodzakelijk.
Ik heb geen vergunning nodig en wil grond afvoeren, kan dat zonder schoongrondverklaring?
Dat antwoord kon ik op het internet niet echt goed vinden, daarom heb ik een aantal grondverwerkers en milieustraten gebeld. Bij sommige grondverwerkers en milieustraten kan het namelijk (beperkt) wel, maar bij de meeste kun je zonder schoongrondverklaring niet terecht met je grond, al is het maar een beetje. Iedere gemeente, en iedere grondverwerker bepaald dus zelf of het wel of niet aangenomen wordt. Erkende grondverwerkers hebben de mogelijkheid om tot 100 ton grond te accepteren zonder analysegegevens. Echter zijn grondverwerkers en milieustraten erg terughoudend met het aannemen van grond zonder schoongrondverklaring, of grond met PFAS. Er is namelijk geen duidelijkheid voor deze instanties hoe deze grond hergebruikt kan worden, en of dat überhaupt gaat kunnen. Ze willen natuurlijk niet met grond komen te zitten waar ze niets mee kunnen. Gemeenten en grondverwerkers nemen dus een risico als ze deze grond accepteren.
Wel heb ik gemerkt dat je met kleine hoeveelheden grond beter terecht kunt bij milieustraten. Zo mag elke particulier bij de milieustraat in Helmond 2 kuub grond inleveren, zelfs als deze een kleine hoeveelheid PFAS bevat.
“Ik adviseer dus om in je regio van tevoren even naar de mogelijkheden te informeren bij de milieustraat en grondverwerkers.”
4. Blijft deze maatregel altijd zo?
Momenteel mag een kilo grond maximaal 0,1 microgram PFAS bevatten. Dat is een enorm strenge maatregel die voor vele bedrijven en particulieren nare gevolgen heeft, aangezien deze maatregel voor veel vertraging en onvoorziene kosten kan zorgen. Deze beslissing is in juli 2019 genomen en is aangekondigd als een “tijdelijke” maatregel. Waarom tijdelijk? Omdat het RIVM in deze periode onderzoek doet naar de vervuiling in de grond en de gevolgen voor onze gezondheid. In het najaar van 2020 verwacht de Rijksoverheid nieuwe normen vast te stellen aan de hand van het onderzoek van het RIVM. Tot die tijd zal de huidige situatie zeker blijven bestaan. Het is dus nog onbekend of het vanaf het najaar 2020 eenvoudiger gaat zijn om grond af te voeren.
“Nieuw normen in het najaar van 2020”
5. Hoe kom ik aan een schoongrondverklaring?
Het is natuurlijk geen ideale situatie. Misschien kies je er voor om de grond op een andere manier in je tuin te verwerken, zodat je het niet weg hoeft te brengen. Maar mocht je de grond echt weg willen hebben, dan moet je een schoongrondverklaring hebben. Er zijn een aantal manieren om zo’n verklaring te krijgen.
Aanvragen bij de gemeente
Deze optie is het prettigst, omdat je geen bodemonderzoek hoeft te laten doen. Dit scheelt je tijd en veel geld. Van huizen gebouwd na 1992 heeft de gemeente hoogstwaarschijnlijk een schoongrondverklaring liggen. Deze kun je opvragen bij je gemeente. Vanaf 1992 is namelijk de bodemwetgeving ingegaan, die verdere vervuiling van grond moest tegengaan. Ook brengen gemeenten ieder jaar vervuilde locaties in kaart.
Bodemonderzoek
Heeft je gemeente heen schoongrondverklaring liggen van jouw perceel, dan dien je een bodemonderzoek te laten doen. Dit gaat je veel meer geld en tijd kosten. Er worden grondboringen gedaan op je perceel. Hoeveel er dat zijn, is afhankelijk van de grootte van je perceel. Aan de hand van deze grondboringen wordt er een analyse gemaakt van de grond en het opgevangen grondwater. De kosten voor een bodemonderzoek zijn afhankelijk van verschillende factoren, maar om je een indicatie te geven. Gemiddeld ben je toch wel tussen de 800 en 1500 euro kwijt. Dit proces kan tot wel 8 weken duren. Het kost dus niet alleen veel geld, maar ook tijd.
6. Wat als mijn grond extreem vervuild is?
Als je bodemvervuiling na 1 januari 1987 is ontstaan, heb je een zorgplicht. Je moet in dat geval de verontreiniging, ongeacht de ernst daarvan, zo snel mogelijk opruimen. Als de bodemvervuiling voor 1987 is ontstaan, hoef je alleen in actie te komen wanneer meer dan 25m3 ernstig vervuild is.
Gevolgen voor het verkopen van je huis
Bij het kopen van een huis heeft de koper een onderzoeksplicht. Dat wil zeggen dat deze zelf moet onderzoeken of de bodem vervuild is of niet. De verkoper heeft een meldingsplicht. Dat wil zeggen dat hij de koper dient te informeren indien het bekend is dat de grond vervuild is. De verkoper hoeft hier zelf geen onderzoek naar te doen.
Als koper dien je dus goed onderzoek te doen. Dat kan gedaan worden in het gemeentelijk archief, op basis van de historische gegevens van het perceel. Of middels een bodemonderzoek. Ook hebben veel provincies en grote gemeenten een bodemsaneringsbeleid, waarmee ze elk jaar de vervuilde locaties in kaart brengen.
Mocht de koper er na onderzoek achter komen dat de bodem enorm vervuild is, dan kan hij natuurlijk van de koop af zien. Stel nu dat je grond zo vervuild is, dat niemand zich meer wil wagen aan je huis, of in ieder gavel niet tegen een redelijke prijs. Wat dan?
Vergoeding bij sanering
Gelukkig is daar een oplossing voor. De overheid heeft daar namelijk een regeling voor. Wanneer de woning onverkoopbaar is door ernstige bodemvervuiling is de gemeente onder bepaalde voorwaarde verplicht de woning te kopen tegen een redelijke prijs. Ook als de sanering voor schade zorgt aan tuinen of bouwwerken van buren, komen zij in aanmerking voor een schadevergoeding.
Heb je vragen over je verbouwplannen, of over de schoongrondverklaring?
Plan dan een gratis adviesgesprekje in.
